Wykonywanie jednoosobowej działalności bardzo często może wiązać się z koniecznością wynajęcia biura lub większej nieruchomości. Alternatywnym rozwiązaniem jest zakup odpowiedniego lokalu na własność lub prowadzenie działalności we własnym mieszkaniu. Jak w takiej sytuacji wygląda jednak podatek od nieruchomości i czy trzeba go w ogóle płacić?
Podatek od nieruchomości
Prowadzenie firmy wymaga nie tylko opłacania obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, lecz także zaliczek na podatek dochodowy. Jak się okazuje, to nie jedyna danina publicznoprawna, z którą musi zmierzyć się większość biznesmenów. Prowadzenie działalności bardzo często jest bowiem związane z podatkiem od nieruchomości, którego stawka uzależniona jest od rzeczywistego przeznaczenia danego lokalu, budynku lub gruntu.
Cechą wspólną każdego podatku od nieruchomości jest to, że jest to danina lokalna – pobierana przez właściwe gminy ze względu na położenie konkretnej nieruchomości. Podatek ten jest płacony corocznie, aczkolwiek nie musi być on uiszczany jednorazowo (występuje możliwość ratalnego opłacenia danej należności).
Przedmiotem opodatkowania są tutaj nieruchomości (gruntowe, lokalowe i budynkowe) lub oznaczone obiekty budowlane. Ustawodawca wyłączył jednak spod opodatkowania:
- grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej;
- nieruchomości będące własnością państw obcych lub organizacji międzynarodowych albo przekazane im w użytkowanie wieczyste, przeznaczone na siedziby przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i innych misji korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych – pod warunkiem wzajemności;
- grunty pod wodami płynącymi i kanałami żeglownymi, z wyjątkiem jezior oraz gruntów zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych;
- nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów jednostek samorządu terytorialnego, w tym urzędów gmin, starostw powiatowych i urzędów marszałkowskich;
- grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle – z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad płatnych.
Pamiętajmy, że podatkiem od nieruchomości obciążone są zarówno osoby prawne, jak i fizyczne, jeśli:
- są właścicielami budynku, budowli lub gruntu, które podlegają opodatkowaniu;
- uzyskały status posiadaczy samoistnych nieruchomości;
- są użytkownikami wieczystymi określonej nieruchomości;
- są dzierżawcami nieruchomość, która jest własnością publiczną.
Kto płaci podatek od nieruchomości przy działalności gospodarczej?
Wynajmowanie jakiejkolwiek nieruchomości, która może być przedmiotem omawianego podatku, nie rodzi obowiązku opłacania niniejszej daniny. Innymi słowy, jeśli najemca prowadzi działalność w cudzym budynku, lokalu lub na cudzym gruncie, to co do zasady nie jest obowiązany do opłacenia podatku od nieruchomości, chyba że umowa najmu stanowi inaczej.
Przykład 1.
Weronika prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie copywritingu. Zdecydowała się wynająć lokal, w którym będzie wykonywała wszystkie swoje zlecenia i przyjmowała klientów. Kobieta podpisała umowę najmu na 5 lat z właścicielem lokalu, w treści umowy nie było jednak żadnej wzmianki o tym, kto jest zobowiązany do uiszczania corocznego podatku od nieruchomości. Kto zobowiązany jest w takiej sytuacji do uregulowania podatku od nieruchomości?
W tej sytuacji musimy przyjąć, że obowiązek ten obciąża wyłącznie właściciela lokalu (wynajmującego), który nie może żądać od Weroniki, aby płaciła za niego ten podatek.
Przykład 2.
Weronika prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie copywritingu. Zdecydowała się wynająć lokal, w którym będzie wykonywała wszystkie swoje zlecenia i przyjmowała klientów. Kobieta podpisała umowę najmu na 5 lat z właścicielem lokalu, w której strony wyraźnie ustaliły, że oprócz czynszu kobieta będzie płaciła także coroczny podatek od nieruchomości. Kto zobowiązany jest w takiej sytuacji do uregulowania podatku od nieruchomości?
W tej sytuacji zobowiązanym do zapłaty podatku jest właściciel lokalu, jednak jeśli Weronika nie uiści tej daniny, będzie miał wobec niej roszczenie zwrotne, tzn. wynajmujący będzie musiał sam zapłacić należny podatek, jednak przysługuje mu roszczenie o zwrot pieniędzy od Weroniki.
W przypadku, gdy przedsiębiorca jest właścicielem nieruchomości objętej omawianym podatkiem, sprawa wydaje się bardzo prosta – to on jest odpowiedzialny za zapłatę tej daniny na konto właściwego urzędu miasta lub gminy. O tym obowiązku będzie oczywiście corocznie powiadamiany pisemnie przy pomocy listów poleconych, w których znajdzie się informacja o wysokości naliczonego podatku, a także sposobie i terminie jego uiszczenia.
Obowiązek podatkowy powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące władanie nieruchomością lub jej składnikami (które wynika z prawa własności, samoistnego posiadania, wieczystego użytkowania czy posiadania zależnego). Jeżeli obowiązek podatkowy ma związek z istnieniem budowli albo budynku lub ich części, to powstaje 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem. Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały okoliczności uzasadniające ten obowiązek.
Wysokość podatku od nieruchomościprzy działalności gospodarczej
Ustalenie zobowiązanego do uiszczenia podatku od nieruchomości nie stanowi większego problemu, dużo gorzej jest ze stwierdzeniem, jak wysoka ma być ta danina. Ustawodawca przewiduje bowiem różne stawki tego podatku, które zależą przede wszystkim od tego, czy nieruchomość służy do prowadzenia działalności, a jeśli tak, to w jakiej dokładnie części. Kłopotliwe może być ustalenie wysokości podatku, gdy do wykonywania działalności przedsiębiorca przeznacza wyłącznie część swojej dużej nieruchomości, np. jeden pokój z całego jednorodzinnego domu.
Stawka podatku od nieruchomości każdorazowo jest ustalana przez właściwą gminę. W praktyce oznacza to, że w jednej części Polski omawiany podatek może być znacząco wyższy niż w innym regionie naszego kraju. Niezmienne jest jednak to, że jego wysokość zależy od wielkości opodatkowanej nieruchomości – im będzie ona większa, tym wyższy podatek trzeba będzie zapłacić.
Maksymalne stawki podatku od nieruchomości są corocznie ogłaszane w specjalnym obwieszczeniu Ministra Finansów – gminy nie mogą przekroczyć wskazanych tam stawek, choć oczywiście mogą zastosować niższe wskaźniki. Maksymalna stawka podatku od nieruchomości dla budynków związanych z działalnością gospodarczą w 2024 roku wynosi 33,10 zł za 1 m2.
Podatek od nieruchomości przeznaczonej na wykonywanie działalności gospodarczej dotyczy wyłącznie konkretnej części lokalu, budynku lub gruntu – jeśli jest to cała nieruchomość, podatnik musi zgłosić do urzędu gminy lub miasta całą jej powierzchnię, jeśli będzie zaś to tylko jej część, zgłoszeniu podlega wyłącznie oznaczony wycinek powierzchni nieruchomości (np. pokój, w którym prowadzona jest działalność). Dopuszczalne jest zatem, aby jedna nieruchomość podlegała częściowej niższej stawce podatkowej (niezwiązanej z prowadzoną działalnością) i częściowej wyższej stawce (związanej z określoną działalnością). Wyliczenia w tym zakresie obciążają wyłącznie podatnika, przy czym urząd ma prawo zakwestionować podane informacje i przeprowadzić stosowną kontrolę.
Podsumowanie - Jednoosobowa działalność gospodarcza a podatek od nieruchomości
Jednoosobowa działalność gospodarcza będzie wiązała się z koniecznością zapłaty corocznego podatku od nieruchomości, jeśli przedsiębiorca jest właścicielem, dzierżawcą, posiadaczem samoistnym lub użytkownikiem nieruchomości, którą wykorzystuje do prowadzenia swojej działalności. W przypadku, gdy występuje tylko w roli najemcy, nie musi martwić się o zapłatę tego podatku (chyba że w umowie najmu zastrzeżono inaczej). Stawki podatku od nieruchomości są ustalane indywidualnie przez każdą gminę w Polsce, przy czym nie mogą przekraczać maksymalnych wartości ustalanych odgórnie przez Ministra Finansów. Podatek może być płatny jednorazowo lub maksymalnie w 4 równych ratach. Jego wysokość jest uzależniona od wielkości nieruchomości, na której jest wykonywana działalność – obowiązek podania dokładnego metrażu spoczywa jednak na podatniku.
