Prowadzę sklep spożywczy w wynajmowanym lokalu. Obecnie postanowiłam przekazać bratu w drodze darowizny wyposażenie, towary oraz środki trwałe. Jakie skutki podatkowe wywoła przekazanie towarów najbliższej rodzinie, a jak postąpić w przypadku składników majątku?
Robert, Bytów
Przekazanie towarów najbliższej rodzinie, jak również przekazanie samej firmy, wyposażenia, czy środków trwałych będzie podlegać opodatkowaniu VAT. W przypadku przekazania środków trwałych brat powinien dokonać odpisów amortyzacyjnych na zasadzie kontynuacji. Towary przekazane powodują konieczność sporządzenia korekty kosztów uzyskania przychodów. Żeby uniknąć podatku od spadków i darowizn, przekazanie należy zgłosić do urzędu skarbowego jako otrzymaną darowiznę.
Przekazanie na gruncie podatku VAT
Każde przekazanie należących do przedsiębiorstwa podatnika towarów bez wynagrodzenia, niezależnie od tego, czy następują one na cele prowadzonej działalności gospodarczej, czy też nie, uznać należy za opodatkowaną dostawę towarów. Przekazanie takie nie podlega opodatkowaniu tylko wtedy, gdy:
- są przekazywane prezenty o małej wartości lub próbki,
- podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.
Darowizna na gruncie ustawy o VAT jest więc czynnością zrównaną z odpłatną dostawą i podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od tej czynności, w całości lub w części. Dlatego też składniki wymienione w pytaniu będą podlegać opodatkowaniu.
W przypadku nieodpłatnej dostawy towarów, która na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT podlega VAT, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów (art. 29a ust. 2 ustawy o VAT). Kwotę tę należy obniżyć o należny VAT.
Oznacza to, że podstawę opodatkowania będziemy ustalać według aktualnej ceny, a nie ceny historycznej.
Przekazanie na gruncie podatku dochodowego
W przedstawionej sytuacji w związku z nieodpłatnym przekazaniem bratu środków trwałych:
- Pan będzie zobowiązany wykreślić przekazywane środki trwałe z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz zaprzestać dokonywania od nich odpisów amortyzacyjnych,
- brat jest uprawniony do wpisania otrzymanych środków trwałych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jak również – w przypadku środków trwałych całkowicie niezamortyzowanych – kontynuowania ich amortyzacji (z uwzględnieniem odpisów amortyzacyjnych oraz metody amortyzacji stosowanej poprzednio).
Przekazanie towarów najbliższej rodzinie
W przypadku przekazania towarów należy skorygować kosztów uzyskania przychodów, bowiem utraciły one swój charakter. Stanowisko takie potwierdził dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 17 kwietnia 2013 r., IBPBI/1/415-63/13/SK, gdzie możemy przeczytać, że:
(...) wydatki poniesione z tytułu zakupu towarów handlowych, które uprzednio zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej (a które podlegają faktycznemu zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w momencie uzyskania przychodu z ich sprzedaży), w momencie ich nieodpłatnego przekazania na rzecz jej męża tracą u Wnioskodawczyni cechę poniesienia ich w celu osiągnięcia, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, o której mowa w art. 22 ust. 1 ww. ustawy. W związku z powyższym przekazanie towarów handlowych na rzecz męża Wnioskodawczyni spowoduje, iż wydatki poniesione na ich zakup należy wyksięgować z tych kosztów. Korekty należy dokonać w dacie przekazania w kolumnie 10 podatkowej księgi przychodów i rozchodów ze znakiem (–) lub kolorem czerwonym (...).
A zatem w przedstawionej w pytaniu sytuacji - przekazanie towarów najbliższej rodzinie - jest Pan zobowiązany skorygować (zmniejszyć) koszty uzyskania przychodów o zaliczone do nich koszty zakupu towarów handlowych przekazanych bratu.
Przekazanie a podatek od spadków i darowizn
Co do zasady nabycie przez osoby fizyczne na terytorium RP własności rzeczy w formie darowizny podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
Jednak w przypadku osób najbliższych można korzystać ze zwolnienia. Zgodnie bowiem z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę podlega zwolnieniu od tego podatku, pod warunkiem powiadomienia urzędu skarbowego o dokonanej transakcji. Przepisy ustawy nie uzależniają skorzystania ze zwolnienia od rodzaju przekazanych rzeczy czy praw ani od ich wartości. Istotne jest, aby transakcja była dokonana pomiędzy członkami najbliższej rodziny, wymienionymi w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Tym samym należy uznać, iż wskazanych składników majątkowych będzie korzystać ze zwolnienia.
Jednak należy pamiętać na dopełnieniu formalności związanych z tym zwolnieniem. Brat powinien zgłosić nabycie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Brak zawiadomienia lub złożenie zawiadomienia po terminie spowoduje, że nabycie przedsiębiorstwa będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Dlatego, aby uniknąć zapłaty podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia przedsiębiorstwa w drodze darowizny, warto terminowo złożyć zgłoszenie o jego nabyciu na formularzu SD-Z2.
Co jednak niezwykle istotne, obowiązek zgłoszenia nie wystąpi w przypadku dokonania darowizny w formie aktu notarialnego. W takiej sytuacji zgłoszenia transakcji dokonuje notariusz.
