Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, posiadająca ustalone prawo do emerytury, nie ma obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym. Ubezpieczenie emerytalne i rentowe ma tutaj charakter dobrowolny i jest możliwe tylko na wniosek zainteresowanego. Zgłoszenie się do ubezpieczeń społecznych z własnej woli oznacza konieczność podlegania także ubezpieczeniu wypadkowemu. W kwestii ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorca-emeryt nie ma dobrowolności przystąpienia. Obowiązek podlegania ubezpieczeniu chorobowemu dotyczy tylko osoby, która obowiązkowo podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. A składka zdrowotna?
W przypadku osoby posiadającej prawo do emerytury i prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązkowe będzie opłacanie składki zdrowotnej. Ponadto będzie je opłacać z dwóch tytułów:
- z prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej,
- pobieranego świadczenia emerytalnego.
Składka zdrowotna - ubezpieczenie z każdego tytułu odrębnie
Jeśli osoba ubezpieczona uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu, gdzie ubezpieczenie zdrowotne jest wymagane, to wówczas składka zdrowotna musi być odprowadzana z każdego z tych tytułów odrębnie. Taki zapis został zawarty w Ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 roku, art. 82 ust. 1. Przepis ten ma zastosowanie także do osób mających ustalone prawo do renty, poza osobami uzyskującymi rentę z tytułu niezdolności do pracy.
Składka zdrowotna - ulga dla "rencisty"
Ustawodawca przewidział zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej dla osób pobierających rentę lub emeryturę. Zwolnienie to przysługuje tylko i wyłącznie dla osób, których świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli w 2017 roku - 2000 zł. Ponadto osoba taka musi spełniać jeszcze następujące warunki (z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej):
- przychody uzyskiwane przez nią nie przekraczają miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (w 2017 r. 500 zł),
- opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
Czym jest świadczenie emerytalne lub rentowe?
Świadczenie emerytalne lub rentowe oznacza kwotę brutto wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym, natomiast w przypadku renty rodzinnej również z dodatkiem dla sieroty zupełnej, z wyłączeniem:
- innych dodatków, zasiłków, świadczeń pieniężnych i
- ryczałtu energetycznego, ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla oraz deputatu węglowego.
| Uwaga! Ustalając przychód z działalności, w przypadku emeryta lub rencisty prowadzącego kilka rodzajów działalności (np. indywidualnie na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej i w formie spółki jawnej) należy uwzględnić osiągnięty przez niego łączny przychód z każdego rodzaju działalności. |
Przedsiębiorca niepełnosprawny a składka zdrowotna
W przypadku przedsiębiorcy posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności składka zdrowotna nie jest wymagana. Oczywiście muszą zostać spełnione określone warunki (art. 82 ust 9 Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych). Składka zdrowotna nie jest obowiązkowa w przypadku osób z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności, jeśli taka osoba:
- osiąga przychody w wysokości nieprzekraczającej w ciągu miesiąca 50% kwoty najniższej emerytury (czyli od marca 2017 r. 500 zł) lub
- opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
Niepełnosprawny z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności, który prowadzi działalność gospodarczą i jest ona dla niego jedynym źródłem przychodu, może skorzystać z jeszcze jednej ulgi. Polega ona na tym, że może opłacać składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Jest to możliwe, o ile jej działalność opodatkowana jest na zasadach ogólnych.
Niepełnosprawny przedsiębiorca rozliczający się z podatku dochodowego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej nie ma możliwości skorzystania z tej ulgi.
Dokumenty ZUS a zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej
Pomimo iż osoby z ustalonym prawem do emerytury lub renty nie muszą odprowadzać składki zdrowotnej, to w dalszym ciągu podlegają temu ubezpieczeniu. Stąd też zobowiązane są do przekazywania dokumentów rozliczeniowych do ZUS. Wypełniając je, jako podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne muszą wpisać kwotę nie niższą niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego (w 2018 r. podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 3 554,93 zł.), włącznie z wypłatami z zysku, zaś jako kwotę składki na to ubezpieczenie wpisują 0,00 zł.
